زندگینامه حاج مهدی لیثی
حاج مهدی لیثی فرزند حاج صمد لیثی است. در مورد او این جمله مصداق دارد که”پسر کو ندارد نشان از پدر” حاج مهدی لیثی پا جای پای پدری گذاشته که در تبریز همیشه به نیکی از او یاد شده است. حاج مهدی همچنین داماد مداح مشهور خطه آذربایجان مرحوم حاج اسماعیل وثاقی است. مهدی لیثی در بین مداحان جوان تبریز جزو سر آمدهاست و خوب روضه می خواند، خوب دم می گیرد و خوب مجلس گردانی می کند. البته کسی که از محضر اساتیدی همچون حاج صمد لیثی، حاج مهدی خادم آذریان و حاج ابراهیم رهبر تلمذ کرده باشد باید نیز این چنین باشد. به مناسبت اربعین حسینی با این مداح جوان و خوش آتیه تبریز به گفتگو نشستیم که در ادامه می خوانید.
از کی مداحی را شروع کردید؟
بسم الله الرحمن الرحیم. بنده از ۱۱ سالگی به سلک مداحان حضرت ارباب در آمده و در مسجد حاج جعفر دایی خیابان مقصودیه تبریز روزهای سه شنبه دعای توسل می خواندم. اولین بار در سال ۷۶ در هیات رزمندگان اسلام و در خدمت حاج بیوک آقا آسایش روضه حضرت زهرا(س) خواندم و کم کم در مراسمات مختلف و محلات تبریز مداحی را ادامه دادم و امروز نیز در خدمت مردم شریف این دیار هستم.
برای مداح شدن از محضر کدام اساتید بهره مند بردید؟
به طور مستقیم از محضر مرحوم پدرم و حاج ابراهیم رهبر و حاج مهدی خادم آذریان استفاده کرده ام.
آیا صرفاً داشتن استاد کفایت می کند؟
خیر، باید کسی در وجودش هنر مداحی را داشته باشد. اگر هنر مداحی نباشد صرفاً استاد کفایت نمی کند.
در مداحی چقدر به تقلید معتقدید؟
کاملاً به تقلید معتقدم. شما به قاریان قرآن هم نگاه کنید همین گونه است یعنی اگر می خواهید بجایی برسید و رشد کنید باید یک نفر را به عنوان الگو بپذیرید.
شما جزو مداحانی هستید که نواهای دلنشینی برای اشعار مدیحه و مرثیه انتخاب می کنید، می خواستم در این مورد کمی توضیح دهید؟
امروزه سطح علمی مستمع بالا رفته است. البته مداحان ما هم در سطوح علمی بالایی قرار دارند و صرفاً نمی توان با سبک قدیم هیات را رشد داد، نواهای جدید برای جوانان جذابیت دارد و طبیعتاً این موضوع نیز باید خیلی هنرمندانه و حساب شده باشد چراکه هر نوایی را نمی توان در مداحی بکار برد. صدایی که از حنجره بیرون می آید روی ریتم و هنگ خاصی سوار است. نباید آهنگی انتخاب شود که شاید مخاطب از آن آهنگ ذهنیت بدی دارد، باید همواره مراقب بود که نواهای جلف و زننده در مداحی ها استفاده نشود.
منِ مداح باید توانایی این را داشته باشم که برای اشعار قدیمی هم ریتم و نوای جدیدی تولید کنم.
مولفه های یک مداح خوب از نظر شما چیست؟
یک مداح خوب باید با مستمع رفاقت داشته باشد. خب شما می دانید در دسته های خیابانی مداحان جایگاه بخصوصی دارند. به یاد دارم که سال گذشته باران می بارید و من خودم را موظف دانستم که نباید در این جایگاه بایستم و مردم زیر باران بمانند پائین آمده و همراه مردم زیر باران عزاداری کردم. من باید با این مستمع همراه باشم و نباید بگونه ای تصور شود که چون مداحم پس تافته جدا بافته نیز هستم. در جامعه مداحی تبریز رفاقت حرف اول را می زند و با همه مداحان ارتباط خوبی دارم و ما هر وقت همدیگر را ببینیم به یکدیگر احترام می گذاریم.
چهره ظاهری و پوشش مداح هم باید جوان پسند باشد شخصا کت و شلوار می پوشم و اسپورت می پوشم.
اشعار خودتان را از چه کسانی می گیرید؟
تبریز شعرای خوبی دارد که با اکثرشان رفاقت صمیمانه دارم. نادر سالک، محمدرضا بحری، حاج حسین علیزاده و …
کمی راجع به پدرتان برایمان بگوئید.
خیلی با ایشان راحت بودم و علاوه بر عالم پدر و پسری یک رفاقت صمیمانه بین ما برقرار بود. صفای خاصی داشت، همیشه می گفت: من هرچیز دارم از عنایت اهلبیت(ع) است. همدان که دانشجو بود پا منبری شیخ حسین انصاریان و شهید مدنی را میخواند و همیشه تاکید می کرد که: پسرم باید حریم ها را حفظ کرد.
از حاج اسماعیل وثاقی هم برایمان بگوئید؟
مدت کوتاهی در خدمت ایشان بودم. در مدت دو سالی که توفیق همراهی ایشان را داشتم خیلی چیزها آموختم.
قبول دارید که هیئات تبریز منبر گریز شده اند؟
خودم خیلی حساسیت دارم که به اقتضای وقت و فرصتی که دارم هنگام سخنرانی در مجلس باشم و این آفت بیشتر در هیات های محلات دیده می شود مگرنه هیئات مرکزی تبریز، فکر نمی کنم اینگونه باشد. مثلاً شما در هیات حاج ابراهیم رهبر، حاج آقای هادی را ببینید چقدر مستمع پای منبر ایشان می نشینند؟ الحق و النصاف تبریز هم خطبا و علمای بزرگی دارد.
از بین مداحان فعلی تبریز، کدامیک را بیشتر می پسندید و به اصطلاح قبول دارید؟
بالاخره من با حاج مهدی خادم آذریان و حاج ابراهیم رهبر بیشتر افت و خیز داشته ام و ایشان حق استادی بر گردن بنده دارند و این دو بزرگوار ملکه ذهن بنده شده اند و الا همه مداحان تبریز قابل هستند.
تبریز در گذشته مداحان قَدَری داشته به نظرتان جوانان می توانند جای این بزرگان را پر کنند؟
من این را از استاد فغانی یاد گرفته ام که ایشان می گفت: تشکیلات سیدالشهدا(ع) قائم به شخص نیست. وقتی امثال حاج حسن جهازچی ها رفتند شاید عده ای فکر می کردند جای آنها پر شدنی نیست اما امثال حاج اسماعیل وثاقی ها جای آنها را پر کردند. دغدغه ای از این بابت نداریم. من این عَلَم را بر ندارم کس دیگری بر خواهد داشت. موضوعی که وجود دارد این است که فراغتی را که گذشتگان داشتند ما نداریم.
برخی از مداحان برای مداحی پول می گیرند شما این کارشان را تائید می کنید؟
آن حلاوتی که در مداحی بدون چشم داشت وجود دارد با هیچ چیز دیگر قابل قیاس نیست. اینجوری دِین ما بر گردن اهلبیت (ع) است نه کس دیگر. مرحوم ابوی وقتی برایش کادو می آوردند می گفت: من کادو را از شما قبول کنم دیگر حضرت زهرا نمی دهد.
تنها خواسته ما محبت است. به ضرس قاطع می توانم بگویم به قول حاج مهدی دعوای ما دعوای محبت است. ما از مردم نه انتظار کمک مالی داریم و نه چشم داشت دیگر، فقط محبت باید بین ما حاکم باشد.
ما جوانان بین خودمان انس و الفت داریم مهدی قربانی، صابر رهنما و … رفاقت صمیمانه ای با هم داریم، اما باید از سوی بزرگان حمایت شویم، محبت و مودت داشته باشیم، تا کسی می خواهد کاری انجام دهد کلی حرف و حدیث پشت سرش در می آورند. من در ماه مبارک رمضان دغدغه محرم را دارم. همه ما داریم بدون چشم داشت کار می کنیم.
میخواهیم کمی هم راجع به شهدای مدافع حرم برایمان بگوئید.
شهید حامد جوانی هم هیاتی ما در چرنداب بود. آنها در عمل نشان دادند که “کلنا عباسک یا زینب” هستند و کاری که در سوریه انجام شده و حرم اهلبیت(ع) از یوغ وحشیگری تکفیری ها در امان مانده است به دست جوانان ما بوده. در ذات تبریز این امر وجود دارد که محب اهلبیت(ع) هستیم.
اگر سخن پایانی دارید در خدمتتان هستیم.
از سیدالشهدا(ع) ممنونم که مدال نوکری خود را بر گردنم انداخته است. در این روزگار که ورطه گمراهی و ضلالت بسیار است در پناه سیدالشهدا بودن خیلی ارزش دارد.
منبع: تبریز بیدار
