زندگینامه حاج مهدی خادم آذریان (تبریزی)

وی متولد ۳۱ اردیبهشت ۱۳۳۶است و از ۸ سالگی شروع به مداحی كرده و از ۱۱سالگی نیز به صورت مستقل خود صاحب هیئت عزاداری بوده و تاكنون نیز به اداره هیئت عزاداری ادامه می دهد.

خادم آذریان بازنشسته ی نظامی است و اکنون در بازار فرش کار می کند.

وی در 20 سالگی ازدواج کرده و صاحب 3 دختر می باشد .

حاج مهدی اصالتاً بچه محله خیابان است که امروز به نام خیابان شهید غلامی معروف می باشد.

وی در هیئت عجم میرچوپان احكام و قرآن را در سطح ابتدایی آموخته و در زینبیه قرآن و مداحی را به صورت تكمیل، یاد گرفته است. البته قبل از اینكه به حیطه مداحی وارد شود قاری نیمه حرفه ای بوده و حتی در برخی از مسابقات، صاحب مقام نیز شده است.

تاثیر مداحی وی از دایی بزرگ خود بوده و اصول مداحی را حدود ۴سال متوالی به عنوان مستمع در هیئت موكب عزاداران تبریز یاد گرفته است.

این هیئت در آن زمان جزو بهترین هیئت های عزاداری تبریز بود و تمام مداحان بعد از اتمام هیئت های خود، در آن هیئت حضور می یافتند. ازجمله مرحوم برادران گلچین، حاج علی اكبر مارالانی، حاج فیروز زیرك كار و حاج آقا جودبخش و یكسری مداحان سرشناس شهر.

وی مسئولیت های مختلفی را در تبریز عهده دار بوده است که می توان به عضو شورای هیئات استان، مسئول کانون مداحان استان، مسئول خانه مداحان استان، زمانی مسئول و فعلا مدرس سازمان بسیج مداحان استان وعضو هیئت امنا هیئت رزمندگان اسلام  استان اشاره کرد.

وی همچنین وقت زیادی در بخش آموزش مداحی صرف کرده و بصورت میانگین هشت دوره ی آموزش مداحی اجرا کرده است .

میانگین حضور افراد حدود صد و بیست نفر، یک دوره برای خانم هایی که به عنوان سخنران در مجالس حاضر می شوند و بقیه برای آقایان .

سرو سامان دادن به عرش خوان ها و امتحان کتبی و شفاهی از آنان، برگزاری جلسات آگاه سازی ، آموزش قرآن خوانی، مقتل خوانی، اخلاق مجلس داری و روش مجلس گردانی از دیگر فعالیت های حاج مهدی می باشد.

وی ارادت خاصی به حضرت زهرا(س) دارد و خود می گوید: توسل به حضرت زهرا دیوانه ام می کند…. خداوند اثر خاصی در مظلومیت حضرت زهرا قرار داده که انقلاب ایجاد می کند.

و ادامه می دهد: هر کس با اهل بیت مأنوس باشد مسیر زندگی اش عوض می شود. هر کس با اهل بیت ارتباط برقرار کند آن هم با این کسوت (مداحی) که واقعا خیلی مقام بزرگی است. ای کاش من مداح نمی بودم تا بیشتر درباره ی مداحی و ارزش آن صحبت می کردم! احتمالا بعضی حرف ها حمل بر تعریف شخصی بشود.

مداحی خیلی مقام والایی است. هر کس به این وادی وارد می شود زندگی اش سرشار از عشق، معنویت و آرامش می شود و ناملایمات روزگار نمی تواند به این زودی شکستش دهد.

بالاخره هر هفته یک یا دو ساعت برای اهل بیت گریه می کند. همانطور که می دانید گریه انسان را سبک می کند مخصوصا گریه برای اهل بیت. تاثیرات مثبت آن قابل وصف نیست. مشکلات زندگی که معمولا بر سر همه می آید مداح را نتوانسته آزرده خاطر کند.

مصاحبه با استاد حاج مهدی خادم آذریان

لطفا در آغاز آنچه که خوانندگان سایت باید از شما بدانند بفرمائید ؟

بسم الله الرحمن الرحیم. صلی الله علیک یا اباعبدالله

قبل از هر چیز از شما که این حرکت رو شروع کردید تقدیر و تشکر می کنم و ان شالله با عنایات والطاف خفیه ائمه ی معصومین موفق باشید و به اهدافتان برسید.

بنده مهدی خادم آذریان هستم متولد تبریز و 31 اردیبهشت سال 1336 در تبریز به دنیا آمده ام و اگرچه چند سالی در شهرهای دیگری بودم ولی هم اکنون در تبریز شهر آبا و  اجدادی  زندگی می کنم.

بنده بازنشسته ی نظامی هستم و اکنون در بازار فرش کار می کنم و در کنار آن  افتخار خدمت به اهل بیت هم دارم البته اگر قبول کنند.

چند فرزند دارید؟

بنده در 20 سالگی ازدواج کردم و صاحب 3 دختر هستم. و 2 تاشون ازدواج کردند و هر کدوم صاحب یک پسر هستند یعنی 2 تا نوه دارم و یکی هم هنوز محصل هستند.

 عامل اصلی ورود شما به عرصه ی مداحی چه بود؟

عامل اول و آخر عنایت اهل بیت بود و توفیق خدا و ان شالله که قدردان این نعمت باشیم. دوم خانواده ی بنده مذهبی بودند و از هیأتی های خیلی قدیمی تبریز بود. آن موقع در هیأت عجم میرچوپان می رفتیم.

چون در محله ی خیابان،کوی دمشقیه اقامت داشتیم. وقتی من 3 یا 4 سال داشتم با پدر به این هیأت می رفتم. بعد 6 یا 7 سال هیأت مان عوض شد و تبدیل شد به هیأت زینبیه. این هیأت الان نیز برقرار هست. در همین هیأت قرآن را یاد گرفتم و تلاوت می کردم. همه می گفتند صدایم خوب است. یادم هست که وقتی قرآن می خواندم مردم گریه می کردند! البته من در قرائت قرآن هم فعال بودم ولی در اوایل مشاهده کردم که مداحی و تلاوت قرآن به صورت حرفه ای با هم جمع نمی شوند و به همین دلیل

از بین این دو، مداحی را انتخاب کردم. روز سوم شعبان روز ولادت امام حسین (ع) بود که روحانی هیأتبه بنده شعری داد گفت این شعر را نیز بعد قرائت قرآن بخوان. آن شعر شروعی شد برای مداحی. مجلس هم خوب گرفت البته حمل بر تعریف نباشد یک بیت آن شعر این بود که هیچ وقت یادم نمی رود:

نوری ز عرش همچو نگاه فرشتگان

آمد به طرف خانه ی شیرخدا فرود

ادامه داشت… بیت دیگری هم که هیچ وقت فراموش نمی کنم و شعر خوب را از آن موقع شناختم اینکه:

گر جز به کشتنم نشود دین حق بلند ای تیغ ها بیایید بر فرق من فرود بعد خواندن این شعر از روحانی توضیحاتی در باره ی این شعر پرسیدم ایشان فرمودند که این شعر مضمون فرمایش امام حسین(ع) در روز عاشوراست که فرموده اند: “إن کان دین محمد لم یستقم الا بقتلی،فیا سیوف خذینی”.

از همان جا قرار شد که هرهفته بعد قرآن ابیاتی را بخوانم و از آن وقت به بعد شروع کردیم. بنده از 8 سالگی تا امروز در خدمت اهل بیت (ع) بودم.

مداحی چه تاثیری در زندگی شخصیتان گذاشته است؟

تاثیرات معنوی و مثبت زیادی گذاشته است. بالاخره هر کس با اهل بیت مأنوس باشد مسیر زندگی اش عوض می شود .هر کس بااهل بیت ارتباط برقرار کند آن هم با این کسوت(مداحی) که واقعا خیلی مقام بزرگی است. ای کاش من مداح نمی بودم تا بیشتردرباره ی مداحی و ارزش آن صحبت می کردم!

احتمالا بعضی حرف ها حمل بر تعریف شخصی بشود. مداحی خیلی مقام والایی است. هر کس به این وادی وارد می شود زندگی اش سرشار از عشق، معنویت و آرامش  می شود و ناملایمات روزگار نمی تواند به این زودی شکستش دهد. بالاخره هر هفته یک یا دو ساعت برای اهل بیت گریه می کند.

همانطور که می دانید گریه انسان را سبک می کند مخصوصا گریه برای اهل بیت. تاثیرات مثبت آن قابل وصف نیست. مشکلات زندگی که معمولا بر سر همه می آید مرا نتوانسته آزرده خاطر کند.

ولی یک سری تاثیرات منفی هم داشته که انشالله سانسورش نکنید. می گویند به خواستگاری دختری می روند، مادر پسر فرزندش رو تعریف می کند، می گوید پسر خوبی هست،نماز خوان،با ادب، با غیرت،کارکن و ….آخر سر می گوید که یک امتیاز دیگری هم دارد آن هم این که مداح است!

وقتی خانواده ی دختر میشوند که مداحه جواب رد می دهند! می پرسند چرا می گویند اگر بخواهیم فرزندمان در منزل همسر همیشه تنها بماند در منزل پدر نیز تنهاست!! این هم هست که من خیلی کم توانستم به خانواده ام برسم. ولی این را به خوانندگان سایت به عنوان سفارشی از بنده عرض کنم که آن اندک زمانی که در منزل هستم در عین خستگی کاملا در اختیار خانواده هستم و خستگی کارهایم را به درون منزل نمی آورم! بعضی مواقع از پشت میکروفون می گویم که اگر خانواده ی بنده مرا درقیامت نبخشند واقعا دست خالی خواهم ماند!

از اشعار کدام شاعران استفاده می کنید؟

شاعر مخصوصی را نمی توانم نام ببرم! من دنبال شعر خوب هستم و با نام شاعرش اصلا کاری ندارم.

شعر خوب هم به شکرانه ی نظام مقدس جمهوری اسلامی هست و میدان برای فعالیت باز است. در زمان ما این طور نبود. صحبت هایی که مقام معظم رهبری از سال 74 به بعد درباره ی مداحی صحبت داشته اند بنده گلچین کردم و شعر خوب را ایشان خوب معنی کرده اند.  بنده تعمدی به این ندارم که باید از شعر فلان شاعر استفاده کنم. آن شعرهایی مرا با مستمع مرتبط کند، پیام داشته باشد و… هیچ تعصبی ندارم که باید از کدام شهر باشد. اما بیشتر از شعر آقایان حسینی، ذهنی، شأنی و شعرای جدید آقایان عدل جو، حسنی و از شاعران فارس زبان آقایان مؤید مشهدی، سازگار (خیلی بیشتر) و قسمی کثیری از شعرهایم را از آقای کلامی زنجانی انتخاب میکنم. دلیل آن هم این است که ایشان با فضای جامعه ی ما آشناتر هستند و ایشان برای همه ی مناسبت ها شعر دارند حتی مثلا مناسبت های متفرقه مثل شهادت بلال. شعرهای ایشان تقریبا در خدمت انقلاب و شهدا هستند.

 بهترین شعر یا نوحه ای که با خوندن آنها بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرید کدام است؟

هر شعر یا هر نوحه ای که فرد با اون می سوزدبه نوع خود بهترین هستند اما از کودکی یک سری اشعاری هستند که به احتمال زیاد مهر تایید اهل بیت(ع) به آنها خورده و آن ها جاودانه و ماندگار شدند. شعری که خیلی بر بنده اثر می کند شعری است که همه در روز عاشورا می خوانند این که”

یوم عاشورادی یا روز قیامت دور بوگون

یا قیامت عرصه سیندن بیر علامت دور بوگون

من هر موقع این شعر را خواندم هم خودم و جلسه منقلب می شوند و هم اینکه به نظرم شعری با این مضمون و محتوا خیلی کم نوشته شده که روز عاشورا را به تصویر کشانده باشد.

توسل به کدام یک اهل بیت عصمت و طهارت(ع) شما را بیشتر متاثر می کند؟

بنده به تمام ائمه علاقه دارم و توسل هم می کنم. اما توسل به حضرت زهرا(س) دیوانه ام می کند. کلمه ی دیگری نمی توانم پیدا کنم .ائمه و پیامبر و اصلا خود خدا هم همینطور بودند. خداوند اثر خاصی در مظلومیت حضرت زهرا قرار داده که انقلاب ایجاد می کند.

تا به حال شده که از جهت شعر کمبود پیدا کنید؟

در اوایل شعر و کتاب شعر به این صورتی که امروزه هست نبود. کتاب های آن زمان مثلا دیوان دخیل یا دیوان فضولی و یا دیوان قمری بودند و بیشتر از این ها نبودند و شعرا نیز نمی توانستند کتابی را به چاپ برسانند. یک کافه ای بود به نام کافه ی مداحان که در آنجا فردی به نام کاتب عمو بود که شعرا شعرهایشان را پیش او می آوردند و او با دریافت مبلغی از آنها دوباره نویسی می کرد و مداحان می داد. البته از لحاظ مالی هم سخت بود خرید آن شعرها. استاد اخلاق بنده که هم دایی بنده بود مشهدی اکبر رضاپور بودند. ضمنا بنده من در این عرصه استاد نداشتم یعنی نام استاد و شاگردی نبود ولی از اساتید زیادی استفاده کردم. می گفتم که بیشتر خانه ی ایشان می رفتیم و اخلاق ایشان کمی تند بود و تندی اخلاق ناشی از اعتقاد زیاد بود. وقتی کمی می نشستیم می گفت بیکار ننشینید. اگر بیکار باشید صحبت ها به غیبت کشانده می شود و به همین دلیل در جمع 5 یا 6 نفره توسل می کردند.

بعضی اوقات از شعرهای ایشان استفاده می کردم. بعد ها نیز که کتاب های شعر و مداحی ترویج پیدا کردند. اما از لحاظ کمبود شعر بله بعضی وقت ها اتفاق افتاد. البته هرچیزی که قرار است بخوانم حتما مکتوبش را در جیبم دارم تا اگر یک لحظه از ذهنم فراموش شد به آن نگاه کنم. بعضی اوقات هم اتفاق میافتد که شعری را آماده می کنیم که بخوانیم ولی در حین عزاداری ردیف از یک معصوم به معصوم دیگری می رود و شعری که در دستت بود دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد. در تبریز هم یکی از ملزومات مداحی این است که ردیف بخوانیم. یعنی روحانی در آخر سخنرانی اش به هر کسی متوسل شود مداح ها نیز از آن باید تبعیت کنند و این فقط در تبریز اینطور هست و البته به نظرم یکی از امتیازات اینجاست. وقتی این جریان پیش می آید طبق فرموده ی استاد اخلاقم به اهل بیت متوسل می شوم که الحق و الانصاف هم همیشه راهی به من نشان داده اند و تا به حال نشده که مجلس بنده خراب شود. شعر یادم رفته، شعرکم آوردم،ردیف از دستم خارج شده، منتها هیچ وقت اهل بیت نگذاشتند که مجلسشان خراب بشود.

یک روز یادم هست 13 یا 14 ساله بودم و در هیأت نشسته بودم و شعری از حضرت علی اکبر آماده کرده بودم. روحانی در آخر سخنرانی به حضرت رقیه متوسل شد و چون مردم هم خواندن مرا دوست داشتند، آن موقع پاک بودیم و گناه سرتاسرمان را نگرفته بود و مجبور بودم بخوانم. با توسل به ایشان من خلع سلاح شدم{خنده}. به امام حسین گفتم یا امام حسین خودتان کمکم کنید و راهی نشانم بدهید. همان لحظه پیرمردی از جایش بلند شد و گفت من التماس دعا دارم و خواهشم این است که آخر مجلس رو با توسل به حضرت علی اکبر(ع) تمام کنید. توسل رفت روی حضرت علی اکبر و من شعرم را خواندم.

معمولا اهل بیت اینطور عنایت می کنند. بعضی ها می گویند این طور نمی شود. من این را می گویم ما اگر اخلاصمان را حفظ کنیم حتما عنایت خواهند کرد. چون مجلس خودشان است.

اینطور شنیده ایم که مداحان اهل بیت (ع) شعرهارا شب هنگام حفظ می کنند. درست است؟ و اگر درست است علت این کار چیست؟

زمان خاصی ندارد. معمولا چون شب ها آرامش هست و زمان خوبی است برای راز و نیاز به همین دلیل آن را انتخاب می کنند برای حفظ کردن. اما بنده همیشه بعد از نماز صبح حفظ می کنم و مکانیزم بدن من این طور است که این مواقع برای دریافت شعر آماده تر هستم.

 بعضی از مداحان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) قول و وعده ای برای حضور در مجلسی را می دهند

ولی در آن حضور پیدا نمی کنند و خلف وعده می کنند. تا به حال برای شما اتفاق افتاده است؟

هر سیستمی آفاتی دارد و شیطان هم بیکار ننشسته و تلاش می کند آنچه که از اهل بیت(ع) گرفتیم را مصادره کند. از جمله ی آفاتی که گریبان گیر مداح ها و کمی هم روحانیون هست این موضوع هست. در مورد بنده رد نمی کنم و نمی گویم که اتفاق نیافتاده مگر این که خیلی اتفاق ضروری و غیر مترقبه ای پیش بیاید. من وعده نمی دهم اگر بدهم حتما حضور پیدا می کنم. یا یک بار اتفاق افتاده که کلا فراموش کردم ولی الان یادداشت می کنم. الان این مطلب را که می گویم و خیلی ها می خوانند با خود می گویند من چند جا که نامتان را دیده بودم حضور پیدا کردم و شما نیامدید.حاج مهدی دروغ می گوید، من به این افراد پاسخ می دهم که خیلی مواقع کم لطفی می کنند و قبل از اینکه با من هماهنگ بشوند بنر و پوستر و… چاپ می کنند و سطح شهر را  می پوشانند و به مردم هم اطلاع رسانی نمی کنند که ما بدون هماهنگی نام ایشان را نوشتیم. من معمولا به تمام مراسمات شهدا و بسیج و مراسماتی که درباره ی انقلاب اسلامی هست وعده می دهم. با این تفکر با من هماهنگ نمی شوند که حاج آقا قبول می کند. خیلی از این خلف وعده ها اینطور بوده است. از همین فرصت هم استفاده می کنم و می گویم که اگر علاقه مندند من در مجلسشان حضور پیدا کنم با من هماهنگ بشوند بعد من در خدمتم!

 برای جوانها و نوجوانانی که به این عرصه علاقه مندندچه راهکار هایی را پیشنهاد می کنید؟

با توجه به اینکه اقبال عمومی برای مداحی پیش آمده است. بعضی ها احتمالا علاقه مندند در ایام خاص

مانند محرم و فاطمیه مداحی کنند. سفارش بنده به همه ی جوانهای علاقه مند به این عرصه و حتی کسانی که الان نیز مداحی می کنند این است که حتما این دو اصل را رعایت کنند:

• حتما با اهل بیت ارتباط عمیق معنوی داشته باشند تا خواندنشان مورد تایید اهل بیت باشد
• حتما استاد داشته باشند و آموزش ببینند. و اطلاعات و سوادشان بیشتر باشد.

چون مردم از مداح همه چیز را قبول می کنند. اگر یک مورد از لحاظ اعتقادی مفهومی را اشتباه بیان کند جوانان و نوجوانانی که مرید آن مداح هستند به انحراف کشیده می شوند. امروزه هم که کلاس های آموزشی مداحی برگزار می شود. خود ما در سازمان تبلیغات اسلامی برای برادران و خواهران کلاس برگزار می کنیم. بسیج مداحان برگزار می کند، در کل امروزه فضا آماده است برای انجام این کارها

به عنوان آخرین کلام بفرمایید :

به همه عزیزان که مخاطب این سایت هستند و انشالله این مراجعه تداوم خواهد یافت، التماس دعا دارم و خواهش می کنم که هم خودشان و هم بنده ی حقیر را دعا کنند تا عاقبت بخیر شویم. خدا کند تا آخر بتوانیم ادامه دهیم. خیلی ها بودند که تا آخر نتوانستند دوام بیاورند…

یکی هم این که از شما تشکر می کنم و آرزوی موفقیت دارم. دشمن هم امروزه روش مبارزه اش را عوض کرده است و به جنگ نرم روی آورده است و بهتر از ما کار می کنند. جنگ مجازی  و نرم وجود دارد. امیدوارم که به اهدافتان برسید.  به عنوان آخرین کلام، بنا به فرموده ی پیامبر اهل بیت سفینه ی نجات هستند. اگر واقعا می خواهیم سعادتمند بشویم سوار بر این کشتی بشویم و مصون از تمام مشکلات و موانع آخرالزمان باشند و سالم از این موانع عبور کنند.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته